سنگ گچ در طبیعت با فرمول سولفات دو کلسیم آبدار یافت می شود که پس از استخراج از معادن و انجام عملیاتی، از جمله حرارت دادن، این ماده تبدیل به گرد سفید رنگی می شود .
گچ با توجه به خصوصیات و ویژگی هایی که دارد، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از کاربردهای ویژه گچ در صنعت ساختمان سازی می باشد .
ازگچ برای پوشش دهی دیوارها و تزئین و آراستن سطوح داخلی استفاده می شود. و با هنر گچ بری، زیبایی خاصی به فضا داده می شود .
نکات کاربردی مهم در مورد نحوه گچ کاری در ساختمان سازی
- گچ دارای دو ویژگی عمده می باشد: زودگیر بودن و ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن. که این خصوصیات، راهکارهای ویژه ای را برای کار با گچ می طلبد.
- گچ در برابر آب و رطوبت مقاومت ندارد و از این لحاظ بسیار ضعیف عمل می کند. بنابراین از این مصالح نباید در فضاهای مرطوب استفاده شود .
- گچ نسبت به سایر مصالح ساختمانی سرامیکی سبک تراست و این یک مزیت محسوب می شود .
- گچ به سرعت با آب واکنش داده، متبلور و سخت می شود. به علت اینکه سرعت گیرش بسیار زیاد است، کار کردن با آن دقت زیادی را می طلب و باید به میزان مناسب ملات گچ را تهیه کرد .
- برای کندگیر کردن گچ، می توان با ورز دادن زیاد و افزایش میزان آب این کار را انجام داد. به این ملات گچ کشته می گویند و برای پوشش نهایی در سفیدکاری دیوارها به کار می رود. ( پودر گچ را باید روی آب پاشید تا تمام ذرات گچ در مجاورت آب قرار گیرند .)
- باید در نظر داشت هنگام کار با ماله، حتماً باید آن را به صورت مورب نسبت به دیوار قرار داد .
- گچ هنگام گیرش یک درصد افزایش حجم می دهد بنابراین هیچگونه سوراخ و منفذی باقی نمی گذارد و یک سطح صاف و بهداشتی را ایجاد می کند .
- هنگام استفاده از گچ باید در نظر داشت که گچ فلزات را سولفاته می کند بنابراین فلزات نباید در تماس مستقیم با گچ باشند .
- باید توجه داشت که مقاومت گچ به مقدار آب موجود در آن و همینطور دمای زمان گیرش، بستگی دارد .
- وجود گچ در خاک محل اجرای پروژه ( حدود بیش از ۴ درصد ) سبب ایجاد مشکلات عمده ای در ساخت و ساز و کاهش عمر مفید سازه می شود .
- پاشیدن گچ بر روی سطح کار به روش سنتی، ضایعات زیادی را در بر دارد. به همین منظور می توان از گچ پلیمری استفاده کرد که علاوه بر داشتن مزیت هایی بسیاری که دارد از هدر رفتن گچ نیز می توان جلوگیری کرد .
- در صورت استفاده از خاک در ملات، باید به نسبت گچ و خاک توجه کرد. این نسبت می تواند از نصف تا دو برابر گچ باشد. که این میزان به قدرت گچ و زودگیری گچ دارد، هرچقدر گچ زودگیرتر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد .
- باید در نظر داشت که با مقدار ۴۰ کیلوگرم گچ ( وزن تقریبی هر کیسه ) می توان حدود ۸/۲ متر مربع مساحت یک دیوار را گچ و خاک و برای نازک کاری و پوشش نهایی حدود ۱۲ متر مربع را گچ کاری کرد .
- برای تهیه گچ کشته باید به این نکته توجه کرد که حتماً از گچ نرم و بسیار ریز استفاده شود وعمل هم زدن باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ادامه یابد .
- در گچبری فضاهای داخلی، برای کسب نتیجه مطلوب، باید از بهترین نوع گچ و ابزار استفاده کرد .